Samenwerking staat centraal in het werk van Heifer. En dat begint met de lokale Heifer-kantoren in verschillende landen. Zij vormen de spil in de voorbereiding en uitvoering van projecten. Onze lokale partners kennen de behoeften, gewoonten en taal in de projectgebieden immers het best. Om meer inzicht te geven in wat die lokale partners nu precies doen en met welke veranderingen zij door de jaren heen te maken hebben gehad, spreken we met Rolando Lopez, Communicatie Coördinator van Heifer Guatemala. Dit kantoor kent een lange geschiedenis en maakt sinds 1970 deel uit van het Heifer-netwerk. ‘Eerder hielpen we boeren met hun basisbehoeften, nu ondersteunen we ze bij het opzetten van duurzame en klimaatbestendige bedrijven.’
Heifer Guatemala en Heifer Nederland werken onder andere samen in het Green Business Belt-project, waarin 6.250 kleinschalige kruidenboeren hun inkomen verbeteren en het regenwoud beschermen. Kun je wat meer vertellen over de opzet van zo’n groot project?
Rolando: “De ontwikkeling van een nieuw project is een uitgebreid proces. We beginnen met een grondige analyse, waarbij we nationale beleidsplannen bekijken en overleggen met milieuorganisaties en bestaande coöperaties. Ook brengen we in kaart waar behoefte aan is: kennis, financiën of toegang tot de markt. Vervolgens zoeken we kansen in belangrijke productieketens, zoals kardemom, en kijken naar uitdagingen zoals slechte samenwerking, plantenziektes en niet duurzame technieken in de landbouw.
Onze focus ligt vooral op regio’s met hoge armoede en honger, waar we tegelijkertijd de biodiversiteit kunnen beschermen. Ons doel is om niet alleen aan de huidige behoeften te voldoen, maar ook om flexibel in te spelen op nieuwe uitdagingen We streven altijd naar een significante en duurzame impact op de gemeenschappen waar we actief zijn.”
Een flinke klus zo te horen. Welke rol spelen de boerengroepen hierin?
Rolando: “Boerengroepen zijn de spil van onze projecten; hun bijdrage en inzet zijn essentieel voor het succes. We betrekken ze bij de besluitvorming, zodat we rekening kunnen houden met hun meningen en behoeften. Alle activiteiten zijn gericht op het direct ondersteunen van kleinschalige boeren en hun organisaties. Dankzij de trainingen worden boeren kennisdelers in hun gemeenschap, wat de impact van onze projecten nog verder versterkt.”
Blijft die inbreng van de boeren ook tijdens de uitvoering zo belangrijk?
Rolando: “Zeker weten. We houden voortdurend contact met de groepen en luisteren aandachtig naar hun ervaringen, kennis en suggesties. Hierdoor kunnen we snel inspelen op hun veranderende behoeften. Het samenwerken met de boeren helpt ons niet alleen om in te spelen op directe behoeften, maar inspireert ons ook om innovatieve oplossingen te bedenken voor onze programma’s. Zo kwamen we er onlangs achter dat er door droogte veel kardemom verloren was gegaan. Samen met de boeren bedachten we een herplantingsplan. Ook het idee om irrigatiesystemen voor kardemomproductie te implementeren kwam rechtstreeks van de boeren.”
Het kan dus gebeuren dat activiteiten gedurende een project worden aangepast?
Rolando: “Ja, het komt regelmatig voor dat we aanpassingen maken tijdens de uitvoering van een project. Dit gebeurt omdat de realiteit op de grond soms anders uitpakt dan we aanvankelijk hadden verwacht. Elk project is ontworpen om flexibel en adaptief te zijn. We hanteren cruciale momenten waarop we de voortgang van het project evalueren en noodzakelijke aanpassingen maken. Deze
aanpassingen zijn geen teken van falen, maar kansen om te leren en te verbeteren, zodat onze projecten zich ontwikkelen om de gemeenschappen beter van dienst te zijn.”
Speelt er op dit moment een situatie waardoor jullie een aanpassing overwegen?
Rolando: “Dit jaar heeft de droogte een zware tol geëist van de boeren. Veel van hun gewassen zijn verloren gegaan, wat
direct voor een crisis heeft gezorgd. Het maakt duidelijk hoe kwetsbaar traditionele landbouw is voor klimaatverandering.
Daarom onderzoeken we nu aanpassingen in onze aanpak. We denken na over het toevoegen van een grotere variëteit aan
gewassen in onze agroforestry-systemen. Naast gewassen voor de verkoop en houtbomen, overwegen we ook basisgewassen
die boerengezinnen direct van voedsel kunnen voorzien in tijden van crisis. Zo zoeken we naar een betere balans tussen inkomsten en voedselzekerheid.”
Zijn de boerengroepen ook betrokken bij het bepalen van de doelstellingen van een project?
Rolando: “Onze doelen zijn geïnspireerd door de behoeften van plattelandsgemeenschappen, gebaseerd op gesprekken met boeren en lokale leiders. Deze behoeften vertalen we naar concrete doelen, resultaten en meetbare indicatoren. Zodat we niet alleen weten wat we willen bereiken, maar ook hoe we onze voortgang kunnen volgen. Flexibiliteit is essentieel, omdat veldomstandigheden snel kunnen veranderen door klimaat, economie en sociale factoren. We passen onze doelen daarom soms aan op nieuwe uitdagingen. De doelen van een project staan niet op zichzelf; we stemmen ze af op het nationale ontwikkelingsbeleid, de Duurzame Ontwikkelingsdoelen (SDG’s) en de prioriteiten van Heifer International wereldwijd. Zo dragen onze inspanningen bij aan een bredere, duurzame impact.”
‘EERDER HIELPEN WE BOEREN MET HUN BASISBEHOEFTEN, NU ONDERSTEUNEN WE ZE BIJ HET OPZETTEN VAN DUURZAME EN KLIMAATBESTENDIGE BEDRIJVEN.’
Het kost dus veel tijd en werk om alles voor te bereiden. Hoe lang duurt het ongeveer voordat een project daadwerkelijk begint?
Rolando: “De voorbereidingstijd varieert, maar duurt ongeveer een jaar tot anderhalf jaar. In deze periode brengen we de behoeften van de gemeenschappen in kaart, schrijven we het projectplan en voeren we gedetailleerde studies uit, zoals het analyseren van lokale
waardeketens. Ook beslissen we met welke organisaties we gaan samenwerken en stellen overeenkomsten op met gemeenten en lokale verenigingen. Neem bijvoorbeeld ons Green Business Beltproject. We begonnen eind 2018 met de voorbereidingen en in 2020 gingen we
daadwerkelijk van start. Een grondige voorbereiding zorgt ervoor dat het project goed doordacht is, goed aansluit bij de wensen van de projectdeelnemers, en dat alle betrokkenen goed zijn voorbereid. Dit vergroot onze kans op succes.”
Heifer Guatemala heeft al meer dan vijftig jaar ervaring. Is er een verschil in de aanpak in vergelijking met zo’n 10 jaar geleden?
Rolando: “Onze aanpak is de afgelopen tien jaar flink veranderd. Vroeger lag onze focus vooral op het verbeteren van de voeding van boerengezinnen, vaak met nadruk op veeteelt. Nu is ons werk veel breder
en complexer. We richten ons meer op agroforestry-systemen en het ontwikkelen van specerij-waardeketens. We steunen boeren niet alleen bij de productie, maar ook bij het succesvol verkopen van hun producten.” “Een belangrijke verandering is onze
grotere focus op onderzoek en innovatie, waardoor we nieuwe technologieën kunnen introduceren die de productiviteit en duurzaamheid van boeren verbeteren. Daarnaast is het veranderende klimaat een
van de grootste uitdagingen vandaag de
dag.
Daarom zijn veel van onze activiteiten nu gericht op het beter omgaan met de gevolgen van klimaatverandering. Het team
is flink uitgebreid, waardoor onze projecten meer gezinnen en gemeenschappen dan ooit tevoren bereiken. Kortom, we zijn veranderd van het helpen van boeren met hun basisbehoeften naar het opzetten van duurzame en klimaatbestendige bedrijven.”
Aandacht voor het milieu en klimaatverandering zijn een belangrijkere rol gaan spelen. Je noemde ‘agroforestry’ al even. Dit wordt toegepast voor het herstel van de natuur in ons project. Kun je hier iets meer over vertellen?
Rolando: “Het klimaat verandert duidelijk in onze regio. We hebben gezien hoe extreme weersomstandigheden gewassen hebben aangetast, wat ons dwingt om oplossingen te vinden. Bij agroforestry, ook wel voedselbossen genoemd, combineren we bos met landbouw. Deze methode bestaat al lang en wordt nu verrijkt met moderne kennis. Het is geen standaardoplossing; we passen het aan elke boer en regio aan. In het Green Business Belt-project werkt het als volgt: gewassen zoals kardemom en peper zorgen op korte termijn voor inkomen voor families. Op lange termijn leveren waardevolle bomen die 25 jaar groeien aanzienlijke inkomsten op. We maken ook gebruik van snelgroeiende houtsoorten, waarmee families al na vijf jaar opbrengsten kunnen genereren. Deze aanpak voldoet direct aan de economische behoeften van boerenfamilies, zorgt op lange termijn voor duurzaamheid van hun land, en pakt bredere milieuproblemen zoals ontbossing en klimaatverandering aan. Agroforestry is voor ons een krachtig middel om sterke en economisch levensvatbare landbouwsystemen te ontwikkelen die bijdragen aan het beschermen van het milieu.”
Trainingen en het vergroten van kennis spelen een grote rol in Heifer-projecten. Worden alle trainingen gegeven door Heifer-medewerkers of schakelen jullie ook de expertise in van externen?
Rolando: “Meestal geven onze eigen teamleden de trainingen. Ze hebben een sterke band met de lokale mensen, spreken hun taal zoals Q’eqchi’, en kennen hun situatie goed. Soms halen we experts van buitenaf om ons bij te scholen in de nieuwste technieken, zoals in de
veehouderij.
Je vertelde net dat onderzoek en innovatie meer aandacht hebben gekregen. Speelt technologie, zoals innovatieve tools, AI, blockchain en (mobiele) data over klimaat, al een rol in projecten in Guatemala?
Rolando: “We introduceren stap voor stap nieuwe technologieën om boeren beter te ondersteunen. Zo hebben we een app ontwikkeld die boeren informatie geeft over veehouderij en goede landbouwpraktijken. We werken ook met organisaties die gegevens over klimaat,
bodem en luchtvochtigheid verzamelen. Deze data combineren we met informatie over de percelen om boeren beter te adviseren. Hoewel we blockchaintechnologie nog niet toepassen, verkennen we de mogelijkheden voor de toekomst. We willen dat nieuwe technologieën toegankelijk en nuttig zijn voor de boeren, rekening houdend met de lokale realiteit.
