Toen Yazmin Judit Hau Tun pas 16 jaar oud was, verliet ze haar rustige dorp op het Mexicaanse schiereiland Yucatán om in Cancun werk te zoeken. Ze wilde haar familie ondersteunen en dacht in de toeristische stad meer kans te hebben op een goed inkomen. Het is een keuze waar veel jongeren in Mexico voor staan: bij familie blijven en leven van het land, of vertrekken naar de stad voor betaald werk.
Landbouw is immers geen gemakkelijke opgave. Ook in Yucatán betekent boeren: lange dagen in de brandende zon, onvoorspelbaar weer, plagen die de oogst bedreigen en beperkte toegang tot markten. Yazmin werkte in hotels en deed losse klussen om rond te komen. Maar de coronapandemie en de economische gevolgen daarvan deden haar anders besluiten: ze keerde terug naar haar geboortedorp Tixhualatún, midden op het schiereiland.
En daar voelt ze zich nu op haar plek. “Het is hier rustig. Ik zie de bomen, er is weinig vervuiling en we leven in stilte. En natuurlijk is er de milpa,” vertelt ze.
Samen met haar man werkt Yazmin dagelijks op hun eigen milpa, een traditionele landbouwvorm die door inheemse Maya-gemeenschappen al eeuwen wordt toegepast. Op kleine stukken land verbouwen ze maïs, bonen en pompoen naast elkaar – een slimme combinatie. De bonen verrijken de bodem met stikstof, de maïs biedt steun aan de klimmende bonen, en de brede bladeren van de pompoen houden de grond vochtig en vrij van onkruid.
Naast de milpa staan citrusbomen zoals sinaasappel en limoen. En thuis verzorgt Yazmin een toom van 50 legkippen. Een deel van de eieren gebruikt ze zelf, de rest verkoopt ze op de markt in het nabijgelegen stadje Peto. “Dankzij de eieren én alles wat we oogsten van de milpa — zoals bananen, citrusvruchten en chaya — hebben we nu meer inkomen dan een paar jaar geleden,” vertelt Yazmin tevreden.
